شعر امروز از نگاه مقام معظم رهبری در گفتگو با شاعران

چند تن از شاعران و پژوهشگران حوزه شعر و ادبیات به بیان نظرات خود درباره ویژگی‌های شعر امروز از نظر مقام معظم رهبری پرداختند.

به گزارش خبرنگار مهر، جمعی از استادان زبان و ادب فارسی و شاعران پیشکسوت و جوان شنبه شب، همزمان با سالروز ولادت کریم اهل بیت امام حسن مجتبی (ع) با مقام معظم رهبری دیدار کردند.

شعر امروز از نگاه مقام معظم رهبری در گفتگو با شاعران

چند تن از شاعران و پژوهشگران حوزه شعر و ادبیات به بیان نظرات خود درباره ویژگی‌های شعر امروز از نظر مقام معظم رهبری پرداختند.

به گزارش خبرنگار مهر، جمعی از استادان زبان و ادب فارسی و شاعران پیشکسوت و جوان شنبه شب، همزمان با سالروز ولادت کریم اهل بیت امام حسن مجتبی (ع) با مقام معظم رهبری دیدار کردند.

چند از شاعران و پژوهشگران حوزه شعر و ادبیات به بیان نظرات خود درباره ویژگیهای شعر امروز از نظر مقام معظم رهبری پرداختند که متن این مصاحبه‌ها در پی می‌آید:

محمدرضا سنگری: کارشناسان، مسیر ورود شاعران به مضامین مدنظر رهبری را باز کنند

محمدرضا سنگری شاعر و مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران از برنامه هر ساله دیدار شاعران با مقام معظم رهبری و بیان نکات راهگشا و عالمانه رهبر انقلاب درباره شعر یاد کرد و گفت: به نظرم دیدار دیشب شاعران با رهبر انقلاب، برنامه‌ای موفق بود و وقتی سطح اشعار خوانده شده امسال را با دو سال قبل مقایسه می‌کنم، آثار را در افق بهتر و بالاتری در قلمرو مضامین اجتماعی و انقلابی و آیینی می‌بینم.

وی اضافه کرد: اما آن چه که در سه دیدار اخیر مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار داشته، لزوم پرداختن شاعران به مسایل اخلاقی با بهره‌گیری از قالب غزل است. ایشان فرمودند که غزل با سه ویژگی عاطفی بودن، فضای خاص واژگانی و مضامینی، می‌تواند بهترین قالب برای پرداختن به معرفت دینی و اجتماعی باشد.

 

این صاحب‌نظر حوزه ادبیات تاکید کرد: یکی دیگر از نکات بسیار مهمی که روی آن تکیه داشتند، این بود که فضای غزل‌ها نه مثل آثار صائب، باید کاملاً در حال و هوای معرفت و اخلاقی باشند و نه یک سره مانند اشعار دبیدل، فضای عرفانی داشته باشند و شاعران حداقل باید دو بیت را به توصیف فضا و نکات مهم و نیاز جامعه امروز ما اختصاص دهند.

 

سنگری دلیل علاقه خاص مقام معظم رهبری به قالب غزل گفت: این امر ناشی از چند مساله است. اول اینکه غزل، قالب شعر عصر انقلاب است. یعنی در سیر و حرکتی که همه قالب‌های شعری ما در آن دوران داشته‌اند، اکثر شاعران به غزل رسیده‌اند. نکته دوم، ظرفیت غزل برای انتقال مفاهیم اجتماعی، عاطفی، عرفانی و دیگر حوزه‌هاست.

 

وی علاقه شخصی رهبر فرزانه انقلاب به قالب غزل را از دیگر عوامل موثر بر توجه ایشان به مضامین قالب غزل دانست و افزود: نکته‌ای که باید مورد توجه شاعران قرار گیرد، این است که باید در رویکرد مقام معظم رهبری در پرداختن به قالب غزل به مسایل اخلاقی، معرفتی و انقلابی، تامل و درنگ کنند.

 

سنگری در پایان پیشنهاد داد: فکر می‌کنم اگر جمعی از کارشناسان حوزه شعر، گفتگو و تبادل نظری در این حوزه داشته باشند و راه‌هایی برای آشنایی شاعران با چند و چون ورود به مضامین مورد توجه مقام معظم رهبری باز کنند، شاهد آینده روشن‌تری در عرصه غزلیات اخلاقی و معرفتی خواهیم بود.
  ناصر فیض: تذکر رهبر انقلاب ناظر بر رد بی‌تفاوتی شاعران در مسائل روز بود

 

همچنین ناصر فیض شاعر و طنزنویس در این باره گفت: وقتی ذوق و هنر از طرف خدا به یک نفر داده می‌شود و او تعیین شده تا با دیگران متفاوت باشد، رهبری توقع دارند که آن فرد در راهی از آن استفاده کند که به کاری آید و در دنیا و آخرت خود و جامعه‌اش اثرگذار باشد.

 

وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر مشخص شدن موضع شاعران خاطرنشان کرد: باید نوع نگاه یک شاعر به دنیا، پدیده‌های هستی و حق و باطل مشخص باشد. برای مثال باید روشن باشد که شاعران در مقابل انقلاب اسلامی که جنبشی مطابق با گفته‌های دین و قرآن بوده و یا در قبال حوادث اخیر سوریه و میانمار، چگونه روبرو می‌شوند و چه حرفی برای گفتن دارند؟

 

این شاعر ادامه داد: آیا حیف نیست که این ذوق، فقط برای شعر در خلوت گفتن استفاده شود؟ البته شعرسرایی تفننی هم جایگاه خود را دارد، اما آیا این برای یک هنرمند کافی است؟ البته ما شاعرانی داریم که از دوران انقلاب و دفاع مقدس تاکنون، همیشه همراه با انقلاب بوده و در مسیر قرار داشته‌اند و سرایش شعر آیینی و خلق اثر با تاثیرپذیری از جریان‌ها و اتفاقات روز را همیشه دنبال کرده‌اند.

 

فیض یادآوری کرد: تذکر مقام معظم رهبری بر لزوم ورود هر چه بیشتر شاعران به خلق اثر در حوزه مسایل روز، به خاطر این است که مقدار کمتری در این حوزه کار می‌شود. ایشان از شاعران انتظار دارند که وقتی اتفاقاتی مانند فتنه 88 و یا کشتار مسلمانان در میانمار رخ می‌دهد، شاعران منتظر نتیجه آن نشوند و اثر خلق کنند. ایشان بیش از این، از شاعران توقع دارند. شاید نگرانی از کمرنگ شدن این حرکت‌ها باعث نگرانی و تذکر مقام معظم رهبری شده باشد.

 

وی از نقش موثر شاعران در مقاطع مختلف انقلاب اسلامی یاد و تصریح کرد: بیشتر صحبت مقام معظم رهبری، روی نگرانی از موضع نداشتن شاعر بود. اگر واقعاً در جامعه حق و باطلی وجود دارد، شاعر چرا باید بدون موضع باشد؟ اگر آدم‌های عادی روی پرده را می‌بینند و شاعر به خاطر ذوق و نگاه خاصش، پس پرده را بهتر می‌بیند، چرا نباید هیچ موضعی داشته باشد؟ به نظرم این تذکر به جا بود و قطعاً شاعران به این نکته‌ها توجه خواهند کرد.

 

مصطفی محدثی خراسانی: بیانات اخیر رهبر انقلاب درباره ارکان شعر مبتنی بر موازین نقد ادبی است

 

مصطفی محدثی خراسانی هم یکی دیگر از شاعران حاضر در محفل دیدار شاعران با مقام معظم رهبری در این باره اظهار داشت: بیانات ایشان ناظر بر این بود که شاعران باید با بصیرت و توجه به ضرورت‌ها و با قرار گرفتن در معرض دغدغه‌ها و مسایل ایران و جهان اسلام، به خلق شعر بپردازند.

 

وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر اهمیت سه رکن «لفظ مناسب»، «مضمون سازی و مضمون یابی» و «احساسات لطیف شاعرانه» در شعرسرایی اظهار داشت: فرمایشات رهبر انقلاب درباره تاثیر این سه عنصر بر خلق یک شعر مطلوب، مبتنی بر موازین نقد ادبی است.

 

محدثی خراسانی، بیانات مقام معظم رهبری را چکیده‌ای از آموزه‌های نقد ادبی خواند و افزود: شعر خوب، شعری است که در آن، سه عنصر «لفظ مناسب»، «مضمون سازی و مضمون یابی» و «احساسات لطیف شاعرانه»، پا به پای هم به شکل هنرمندانه در هم تنیده شوند و پیکره قابل قبولی از شعر را ارایه کنند.

 

این شاعر پیشکسوت تاکید کرد: شعر ناب در لحظه سرودن، از ناخودآگاه شاعر سرچشمه می‌گیرد و این طور نیست که شاعر مولفه‌هایی ثابت برای خلق شعر با مضامین مختلف درنظر بگیرد. بیانات مقام معظم رهبری، ناظر بر این بود که شاعران باید با بصیرت و توجه به ضرورت‌ها و با قرار گرفتن در معرض دغدغه‌ها و مسایل ایران و جهان اسلام، به خلق شعر بپردازند.

 

محدثی خراسانی، تربیت ناخودآگاه شاعر را مبتنی بر ارتباط دائم با این مسایل دانست و گفت: وقتی ناخودآگاه شاعر تربیت شده باشد، شعر او سرشار از آگاهی و بصیرت شده و اثری ناب خلق خواهد شد.

 

دبیر علمی بیستمین کنگره شعر دفاع مقدس، به کارنامه قابل قبول شعر انقلاب اشاره کرد و ادامه داد: شعر جزو پیشروترین هنرها در طول 30 سال اخیر بوده و در ترویج ارزش‌ها و آرمان‌ها و همچنین نهادینه کردن و فرهنگ سازی، نقش مستقیم و موثری داشته است. اما با توجه به وضعیت خاص ایران از لحاظ داخلی، بین المللی و جهان اسلام، رهبر انقلاب انتظار دارند که شاعران، فعالیت خود را بیشتر کنند.

 

وی در پایان تاکید کرد: البته این به معنای جدا شدن شعر از این مسیر نیست، اما ضرورت‌ها ایجاب می‌کند که تلاش مضاعفی بر اساس ضرورت‌ها صورت گیرد و تذکرات مقام معظم رهبری نیز به همین خاطر بوده است.